وظایف مدیر منابع انسانی یکی از دغدغههای سازمانهاست; اخیرا بسیاری از سازمانها به جذب مدیر منابع انسانی پرداختهاند. سازمانهای بزرگ قدیمی معمولا مدیر اداری دارند. گاهی صرفا تابلوی واحد کارگزینی را به منابع انسانی تغییر دادهاند. اما متوجه شدهاند که مدیریت منابع انسانی صرفا رسیدگی به حقوق و دستمزذ کارکنان نیست.
خیلی از سازمان ها هم هزینه های گزافی بابت مدیر منابع انسانی پرداخته اند اما نتیجه مورد انتظارشان را دریافت نکرده و احساس می کنند که بیهوده این هزینه را متحمل شده اند. زیرا شرح وظایف مدیر منابع انسانی را تعیین نکردهاند.
حنطوشزاده
اما باید ابتدا به این سوال پاسخ داد:
فلسفه و تاریخچه وظایف مدیر منابع انسانی چیست؟
شناسنامه و تاریخچه مدیریت منابع انسانی: با آغاز عصر کشاورزی رابطه کاری انسان های براساس “رعیت و ارباب” تعریف می شد. امکانات شغلی مثل زمین، احشام و ثروت نزد افراد معدودی بود. بعد از آن انقلاب صنعتی بوجود آمد. لذا علاوه بر ثروت، دانش نیز به عنوان ابزار قدرت در اختیار افراد محدودی بود. رابطه کاری بین افراد در سازمان به صورت “کارگری و کارفرمایی” بود.
به سبب فضای عصر صنعتی انسانها نیز به مثابه ابزار به کار گرفته می شدند. قوانین تیلور برای محاسبه میزان ایدهآل کار در زمان موثر کمک می کرد; تا با انجام امور براساس یک برنامه مشخص تعیین شده، بیشترین بهره وری حاصل شود. اما به مرور مشخص شد انسان ها ماشین نیستند. لذا گاهی خوشحال، بیمار و افسرده می شوند; این موضوع روی عملکردشان تاثیر دارد. از آن پس نیروی انسانی نه صرفا به عنوان یک “دارایی تحت کنترل” بلکه به عنوان یک “سرمایه” ارزشمند تعریف شد.
به منظور مراقبت از سرمایه انسانی، مدیران منابع انسانی به عنوان یک سمت در سازمان وارد شدند; تا به رابطه بین کارفرما و کارمند نظارت داشته باشند.
حنطوشزاده
اهمیت مدیریت منابع انسانی در سازمانها چیست؟
اغلب این کارفرمایان از وظایف مدیر منابع انسانی دید درستی ندارند.
اگر مفهموم آن را نداندد، از اهمیت مدیریت منابع انسانی هم بی اطلاع خواهند بود.
آنها در سازمان با کارکنان خود دچار چالش شدهاند.
تعارضات بین کارکنان آنها را دچار مشکل کرده است.
زمان زیادی را مجبورند صرف رسیدگی به غرزدنها و گلایههای کارکنان کنند. متوجه بیانگیزگی کارکنان شدهاند; حس میکنند یا به آنها گفته شده که باید یک مدیر منابع انسانی داشته باشند. اما آیا مدیر منابع انسانی راهگشای شما خواهد بود؟ واقعیت ایناست تا زمانی که فلسفه وجودی و تعریف حوزه منابع انسانی در سازمانها را ندانید، هیچ کس نمی تواند به چالشهای شما در حوزه منابع انسانی پاسخ دهد.
وظایف مدیر منابع انسانی در قبال کارکنان و سازمان
بیشک شما هم این تجربه را داشته اید که در یک محیط امن و رابطه دوست داشتنی از برخی مزایای مالی چشم پوشی کردهاید; یا مثلا چون آزادی عمل یا احترام خوبی داشتهاید، بیش از آنچه از شما انتظار میرفته خدمات کاری ارائه دادهاید. به نظر می رسد که حس مثبت در یک رابطه روی محاسبه هزینه-فایده تاثیر دارد.
یعنی اگر شما با دوست خود رابطه خوبی داشته باشید، به راحتی ماشین خود را به او قرض می دهیدک; این ریسک را می پذیرید که ممکن است ماشین شما آسیب ببیند. اما اگر او را نشناسید، رابطه خوبی نداشته باشید و یا از او عصبانی باشید، احتمال ریسک کردن شما کمتر می شود. در سازمان نیز هرچه اعتماد بیشتری بین کارمندان و کارفرما وجود داشته باشد، کارکنان با تعهد بیشتری کار می کنند. کارفرما نیز امتیازات بیشتری به کارکنان می دهد.
در نتیجه کار یا وظیفه مدیر منابع انسانی اینست که با ایجاد یک فضای اعتمادآمیز شرایط برد-برد برای کارمندان و کارفرمایان ایجاد کند.
آیا وظیفه مدیر منابع انسانی فقط ایجاد حال خوب در سازمان است؟
خیر! وظایف مدیر منابع انسانی صرفا به ایجاد یک رابطه خوب بین کارفرما و کارکنان محدود نمی شود; بلکه آنها تلاش میکنند تا استعدادها و قابلیتهای افراد را شناسایی کرده تا در شغل مناسب خود مشغول به کار شوند. دراین مسیر به آنها کمک میکنند تا توانمندی های لازم را کسب کنند. به این منظور از برنامه های آموزشی، انگیزشی، جانشین پروری و تعیین مسیر شغلی استفاده می کنند.
در موارد زیادی به عنوان مشاور منابع انسانی از من سوال می شود که “چگونه فردی برای مدیر منابع انسانی لازم است؟”. اما این سوال مثل اینست که من از شما بپرسم که آیا زندگی در شیراز را دوست دارید؟ قطعا تا شما درباره آب و هوا، فرهنگ، امکانات و هزینه های زندگی در شیراز اطلاعات کافی نداشته باشید، نمی توانید پاسخ درستی به این موضوع بدهید.
پس برای اینکه بدانید آیا سازمان شما به مدیر منابع انسانی لازم دارد یا نه، ابتدا باید شرح شغل مدیر منابع انسانی را بدانید. با درک صحیحی از این موضوع می توانید برای استخدام مدیر منابع انسانی مناسب تصمیم گیری کنید. پس اولین سوال من اینست که “چرا فکر می کنید به مدیر منابع انسانی نیازدارید؟”. برای پاسخ به این سوال باید به شرح وظایف مدیر منایع انسانی بپردازیم.
شرح وظایف مدیر منابع انسانی در دپارتمان منابع انسانی
مدیر منابع انسانی مسئول دپارتمان منابع انسانی است; او باید روی انجام فعالیت ها و وظایف تیم منابع انسانی به صورت صحیح و کامل نظارت داشته باشد; آنها رابط بین کارکنان و کارفرما هستند. دراین حوزه مسئولیت هایی نظیر جذب، مصاحبه و استخدام کارکنان را در راستای استراتژی سازمان برعهده دارند تا مناسب ترین افراد استخدام شوند. تناسب بین شغل و شاغل یکی از مسئولیت های اصلی مدیر منابع انسانی است. هچنین آنها در توانمندسازی، نگهداشت و انگیزش افراد مستعد در سازمان برنامه ریزی کرده و به عنوان سرپرست تیم منابع انسانی به اموری مانند خدمات رفاهی به کارکنان، روابط کار و شکایات قانونی نیز رسیدگی می کند.
مسئولیتهای کلیدی مدیر منابعانسانی
مدیرمنابع انسانی در قبال همه امور اداری، هماهنگی، ارزیابی منابع انسانی، برنامه های تعدیل نیرو مسئول است. پس مسئولیتهای کلیدی او عبارتند از:
- مدیریت و ارتقای فرایندها و روال کاری کارکنان در راستای اهداف سازمان
- برنامه ریزی سازماندهی و کنترل فعالیت های واحد منابع انسانی در راستای اهداف سازمان
- مشارکت در توسعه اهداف و ساختار واحد منابع انسانی
شرح شغل مدیریت منابع انسانی
شرح شغل مدیر منابع انسانی بر مبنای سه مسئولیت ذکر شده، شامل فعالیت های زیر می باشد.
- تهیه و بهبود برنامه های جبران خدمات کارکنان
- تهیه و بهبود مستمر شرح شغل های کارکنان
- تحقیق و تایید برنامه حقوق سالانه کارکنان
- توسعه، تحلیل و به روز رسانی بودجه حقوق و دستمزد سازمان
- توسعه، تحلیل و به روز رسانی برنامه های ارزیابی عملکرد در سازمان
- توسعه، تحلیل و به روز رسانی سیاست ها و فرایندهای سازمان
- تهیه و به روز رسانی کتاب قوانین واصول سازمان
- مدیریت پاداش براساس عملکرد
- برنامه های پاداش عملکرد مثبت
- نظارت بر جذب اعم از ثبت اکهی و سیاست های مربوطه
- قرارداد با کارکنان جدید و روانه سازی انها
- مدیریت مصاحبه های خروج
- تهیه گزارشات و مستندات دپارتمان منابع انسانی
- ارائه سیاستها، فرایندها و رویکردهای جدید به کارکنان
مهارتهای مورد نیاز مدیر منابع انسانی
مهارت های تخصصی برای هیچ کس کافی نیست. امروزه بیش از 80% موفقیت افراد به مهارتهای نرم یا رفتار آنها بستگی دارد. مهارت های نرم شامل مواردی نظیر ارتباطات موثر، تفکر انتقادی و تصمیم گیری است. یک مدیر منابع انسانی نیز به مهارت سخت یا تخصصی و نرم یا رفتاری همزمان نیاز دارد تا بهترین عملکرد را از خود نشان دهد.
مهارت های تخصصی مدیر منابع انسانی:
در ادامه به برخی از مهارت های مدیر منابع انسانی اشاره میکنیم.
- استخدام کارکنان: مصاحبه استخدامی، ارزیابی کاندیدا و قرارداد
- شیوه شرح شغل نویسی: تعیین اهداف شغلی، مسئولیت ها و وظایف
- ارزیابی عملکرد کارکنان: تعیین شاخص های عملکردیف آشنایی با روش های ارزیابی و مدیریت عملکرد، کوچینگ عملکردی
- نیاز سنجی اموزشی: روش های سنجش نیازهای اموزشی، روش های برگزاری آموزش در سازمان، سنجش اثربخش اموزش.
- انواع مدل های انگیزشی: تئوری X,Yو تئوری بهداشت کارکنان وتئوری انتخاب، هرم مازلو و غیره
- انواع مدل های رفتاری: کهن الگو هاو DISC،MBTI ..
- روش های توانمند سازی کارکنان: بازخورد دادن و بازخورد گرفتن، تفویض اختیار و تعیین مسیر شغلی
- روش ها و اصول کوچینگ
مهارت های نرم و شخصیتی مدیر منابع انسانی
مهارت های تخصصی برای هیچ کس کافی نیست. امروزه بیش از 80% موفقیت افراد به مهارت های نرم و شخصیتی یا رفتار آنها بستگی دارد.
- شنیدن موثر
- بازخورد دادن و بازخورد گرفتن
- ارتباطات موثر
- مدیریت تعارض
- هوش هیجانی
- رفتاری تیمی
- تیم سازی
مدیر منابعانسانی در سازمانهای کوچک و بزرگ چه تفاوتهایی دارد؟
البته در سازمانهای کوچک یک مدیر منابعانسانی در قبال تمام مسئولیت های بالا پاسخگوست و این نیز نیازمند مهارت های بالایی است; اما در سازمانهای بزرگ کارهای تخصصیتری را انجام میدهند.
لذا هر کدام از مدیران منابع انسانی یک حوزه را برعهده ی گیرند.
مثلا مدیر توسعه و آموزش، مدیر امور اداری و مدیر جبران خدمات و غیره.
شاید بتوان به طور کلی گفت مسئولیت اصلی مدیرمنایع انسانی ایناست که کارکنان با حداکثر توانمندی خود بالاترین اثربخشی را برای سازمان ایجاد کنند.
وظایف مدیر منابع انسانی در سازمان شما
حال دوباره از خود بپرسید آیا به مدیر منابع انسانی نیاز دارید؟ سپس کنار مواردی که در لیست بالا نیاز دارید علامت بزنید.
اگر حجم فعالیتهای شما زیاد نیست شاید یک کارشناس منابع انسانی برای انجام بعضی وظایف برای شما مناسبتر باشد; او در کنار یک مشاوره منابعانسانی میتواند نیاز شما را براورده کند.
من در سازمانهای زیادی با پرورش و آموزش افراد مستعد، کارشناسان منابع انسانی توانمندی را در سازمان تریت کرده ام.
مشاور منابع انسانی در کنار کارشناس منابع انسانی گام به گام شرایط لازم را برای توسعه نیروی انسانی فراهم می کند.
در برخی موارد نیز یک مشاور منابعانسانی به شما کمک میکند تا فرایندها و روال اساسی سازمان را براساس استراتژی های سازمان ایجاد کنید.
در اینستاگرام با ما همراه باشید : اینستاگرام منابع انسانی
